Reagowanie w przypadku wystąpienia wewnętrznych i zewnętrznych zagrożeń w instytucji publicznej
Lekcja 2. Procedury reagowania na zagrożenia w instytucjach publicznych
Publiczny charakter i jego wpływ na bezpieczeństwo obiektów i personelu
Zagrożenie przemocą w stosunku do personelu i obiektów instytucji publicznej najczęściej obejmuje:
- fałszywe alarmy – szczególnie dotyczące podłożonych bomb, mające na celu dezorganizację pracy;
- ataki bombowe – bomby jako przesyłki pocztowe, bomby umieszczone w samochodach, przenośne bomby walizkowe i urządzenia zapalające, bomby i pojemniki zawierające środki chemiczne i bakteriologiczne;
- demonstracje, które mogą być organizowane z zamiarem wywołania rozruchów lub spowodowania konfrontacji;
- bezpośrednie ataki na siedzibę instytucji publicznej mogące przybrać postać w szczególności: napadu rabunkowego, okupacji budynku lub jego części przez grupę osób, ataku terrorystycznego (w tym również związanego z wzięciem zakładników, porwania i zabójstwa lub zastraszenia pracowników i ich rodzin).
W codziennym funkcjonowaniu instytucji publicznej nie ma możliwości zagwarantowania, że jakikolwiek plan czy instrukcja bezpieczeństwa wewnętrznego uchroni pracowników przed zagrożeniem i atakiem terrorystycznym. Dlatego tak ważne przygotowanie pracowników do właściwego postępowania w przypadku zagrożenia.
Kierownicy instytucji publicznych powinni planować zachowanie i procedury awaryjne na wypadek zagrożeń. Od tego zależy nie tylko bezpieczeństwo pracowników, ale również przetrwanie dennej instytucji. Pracownicy muszą wiedzieć, jak postępować w przypadku niebezpieczeństwa. Zastanawianie się, co robić, jest Twoim zadaniem, zanim znajdziesz się w obliczu zagrożenia.
Ogólne zasady bezpieczeństwa w przestrzeni i obiektach publicznych
Jak przygotować instytucję publiczną na zagrożenie:
- wyznaczyć osobę odpowiedzialną za nadzór działań w zakresie bezpieczeństwa (wskazane jest powierzenie tego zadania komuś z kadry kierowniczej),
- stworzyć specjalny alarmowy tryb powiadamiania o zagrożeniu, z wyraźnym określeniem, kogo należy informować w pierwszej kolejności i kto odpowiada za zawiadomienie odpowiednich służb,
- opracować plan bezpiecznej ewakuacji pracowników i klientów,
- przeszkolić wszystkich pracowników w zakresie bezpieczeństwa, zarówno w formie wykładów, jak i ćwiczeń,
- przygotować i systematycznie uaktualniać wykazy numerów telefonów pracowników i wskazanych przez nich osób, które należy powiadomić w razie wypadku,
- określić newralgiczne miejsca w instytucji (np. serwerownie komputerowe, biura podawcze, kasy),
- dokonać oceny ryzyka i wprowadzić odpowiednie zabezpieczenia,
- stworzyć procedurę zabezpieczania ważnych dokumentów w przypadku zagrożenia (np. deponowanie ich w szafie pancernej u przełożonego lub osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo),
- regularnie kopiować dane z komputerów.
Przy braku informacji o konkretnym miejscu podłożenia „bomby" użytkownicy obiektu powinni sprawdzić swoje miejsce pracy i jego bezpośrednie otoczenie celem odnalezienia przedmiotów nieznanego pochodzenia. Podejrzanych przedmiotów nie wolno dotykać.
Pomieszczenia ogólnodostępne (korytarze, klatki schodowe, windy, toalety, piwnice, strychy) oraz najbliższe otoczenie zewnętrzne obiektu sprawdzają i przeszukują osoby wyznaczone lub służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo w danej instytucji.
Warto też wprowadzić — za zgodą pracowników — zwyczaj deponowania kopert z podstawowymi informacjami na ich temat, które ułatwiłyby identyfikację osób rannych lub zabitych (np. numer dowodu osobistego i paszportu, nazwisko panieńskie matki, cechy szczególne) lub umożliwiłyby udzielenie szybkiej i skutecznej pomocy lekarskiej (np. grupa krwi, przewlekłe choroby, przyjmowane na stałe lekarstwa).
Zapamiętaj:
W przypadku instytucji publicznej z niekontrolowanym dostępem osób postronnych należy ponadto:
- rutynowo sprawdzać miejsca, gdzie można bez zwracania uwagi podrzucić różne przedmioty (recepcje, szatnie, toalety, pokoje, w których odbywają się przyjęcia interesantów),
- zapewnić dodatkowe szkolenie antyterrorystyczne pracownikom ochrony.
Rodzaje sytuacji z użyciem urządzeń wybuchowych
Informacja o podłożeniu urządzeń wybuchowych może być podania
- telefonicznie,
- osobiście,
- mailem,
- listownie.
Informacja o podłożeniu ładunku wybuchowego została przekazana telefonicznie:
- zachowaj spokój i nie rozłączaj się,
- jeżeli to możliwe, zasygnalizuj innym osobom, aby przysłuchiwały się rozmowie,
- jeśli aparat telefoniczny identyfikuje nr dzwoniącego zapis ten numer,
- zapisz dokładnie słowa informacji,
- utrzymuj dzwoniącego jak najdłużej na linii,
- jeżeli to możliwe nagraj rozmowę.
Informacja o podłożeniu ładunku wybuchowego została przekazana osobiście:
- zapisz przekazaną informację dokładnie w ten sam sposób, w jaki została wyartykułowana,
- nie staraj się zatrzymać na siłę osoby przekazującej zgłoszenie,
- zanotuj rysopis osoby, która przekazała informację,
- jeżeli osoba przekazująca informację odejdzie zanotuj, w którym kierunku.
Zapamiętaj:
Bądź dostępny i gotowy do przekazania służbom szczegółowych informacji dotyczących rozmowy!
Postępowanie w przypadku otrzymania informacji o podłożeniu ładunku wybuchowego w instytucji publicznej
W przypadku podejrzenia podłożenia bomby w samochodzie należy:
- obejrzeć samochód z zewnątrz i zajrzeć pod spód,
- zwrócić uwagę na wystające przewody, podwieszone paczki, pojemniki, kartki papieru,
- sprawdzić czy na podłożu nie leżą kawałki opakowań, drutu, ściągniętej izolacji, taśmy samoprzylepnej,
- zobaczyć czy na oponie nie ma kawałków taśmy samoprzylepnej,
- przed otwarciem drzwi, sprawdzić, czy tzw. kołki blokujące są w pozycji zamkniętej, czy szczelnie są zamknięte okna,
- sprawdzić czy na masce silnika lub /i/ bagażnika nie ma śladów otwierania.
Jeśli dojdzie w do eksplozji ładunku wybuchowego wykonaj czynności:
- pamiętaj o bezpieczeństwie własnym, osób najbliższych i swoich współpracowników,
- rozpocznij akcję polegającą na ewakuacji i udzieleniu pomocy osobom rannym i będącym w szoku.
W przypadku podłożenia ładunku wybuchowego działaj racjonalnie i rozważnie. Bardzo często sprawca alarmu bombowego chce doprowadzić do wymuszenia sytuacji uruchomienia ewakuacji osób z obiektu.
- nie dotykaj i nie przemieszczaj przedmiotów, które wzbudziły twój niepokój,
- po przybyciu służb ratowniczych stosuj się do ich zaleceń.
Postępowanie w przypadku o otrzymania podejrzanego przesyłki
Zapamiętaj:
Jeśli zidentyfikowałeś przesyłkę jak zidentyfikowaną powiadom policję lub zadzwoń na telefon alarmowy 112
Do czasu przyjazdu służb postępuj zgodnie z następującymi zaleceniami:
- nie otwieraj, nie przenoś i nie rzucaj przesyłki,
- zabezpiecz pomieszczenie, miejsce przed innymi osobami,
- sporządź listę osób mających kontakt z przesyłką,
- uruchom wewnętrzne procedury w przypadku wystąpienia takich sytuacji,
- pozostań do dyspozycji służb, udzielając im niezbędnych informacji,
- postępuj zgodnie z poleceniami i instrukcjami wezwanych służb.
Zapamiętaj
Podejrzaną przesyłkę należy położyć na gładkiej powierzchni i oddalić się na odległość minimum 10 m, a w przypadku pomieszczenia po prostu je opuścić. Przesyłki nie wolno otwierać, ściskać ani deformować. Bezzwłocznie należy powiadomić Policję.
Jeśli przesyłka wydaje ci się podejrzana, nie otwieraj jej:
- umieść tę przesyłkę w grubym worku plastikowym i szczelnie go zamknij,
- worek ten umieść w drugim grubym plastikowym worku, ten również szczelnie zamknij - zawiąż supeł i zaklej taśmą klejącą,
- paczki nie przenoś, najlepiej, by pozostała na miejscu,
- powiadom lokalny posterunek policji lub straż pożarną - służby te podejmują wszystkie niezbędne kroki w celu zabezpieczenia przesyłki.
Jeśli otworzyłeś paczkę, a jej zawartość wydaje się podejrzana:
- wyłącz system wentylacji i klimatyzacji, zamknąć okna,
- nie naruszaj jej zawartości: nie rozsypuj, nie przenoś, nie dotykaj, nie wąchaj, nie powoduj ruchu powietrza w pomieszczeniu,
- zaklejony worek umieść w drugim worku, zamknij go i zaklej,
- dokładnie umyj ręce,
- powiadom policję i stosuj się poleceń i wskazówek,
- po przybyciu właściwych służb stosuj się do ich zaleceń.
Zapamiętaj
Korespondencję adresowaną do instytucji publicznej powinien odbierać upoważniony pracownik. Przesyłki powinny być przekazywane do właściwej komórki organizacyjnej, gdzie w odpowiednim pomieszczeniu są kontrolowane i segregowane.
Postępowanie po ogłoszeniu ewakuacji
Ewakuacja osób niepełnosprawnych
W procesie integracji społecznej w instytucjach publicznych prace podejmują również osób niepełnosprawne, których sprawność fizyczna nie pozwali im często na szybką i samodzielną ewakuację z obiektu.
W przypadku osób niepełnosprawnych bezpieczna ewakuacja powinna uwzględniać rodzaj oraz stopień niepełnosprawności, wiek i ewentualne wykorzystanie na potrzeby ewakuacji pomocy ze strony innych osób (pracowników, ochrony).
Aby ułatwić ewakuację osób z niepełnosprawnościami należy wykorzystać informacje zawarte w procedurach ewakuacji lub instrukcji bezpieczeństwa budynku.
Osoby niepełnosprawne ruchowo często są w stanie samodzielnie pokonać drogę do bezpiecznego miejsca. Może to jednak opóźniać czas ewakuacji całego obiektu. Jest to szczególnie istotne w pierwszej fazie opuszczania budynku. Warto uwzględnić konieczność przepuszczenia przed osobę niepełnosprawną strumienia ewakuowanych.
Samodzielne pokonywane dróg ewakuacyjnych przez osoby niewidome i niedowidzące może się wiązać z ogromnym stresem. Pomóc mogą wprowadzone w placówce rozwiązania łagodzące ten efekt: poziome znaki fluorescencyjne na podłogach i ścianach, podświetlone poręcze schodów, progi i przeszkody w kolorach kontrastujących z barwą ścian i otoczenia oraz oświetlenie ewakuacyjne.
Sprawdzonym rozwiązaniem jest organizowanie tzw. grup pomocy koleżeńskiej. W pozostałych przypadkach niepełnosprawności aspekt przystosowania dróg ewakuacyjnych należy rozpatrywać indywidualnie.
Postępowanie po ogłoszeniu ewakuacji
Przykłady technik ewakuacji osób z niepełnosprawnościami:
- wykorzystanie krzesełka lub wózka inwalidzkiego - ratownicy sadzają na nim osobę wymagającą pomocy, a następnie chwytają za nóżki oraz oparcie
- chwyt strażacki - ratownik przekłada swoją rękę między nogami osoby ratowanej, zaciskając ją na nadgarstku zwisającej ręki ratowanego, kładzie go sobie na barkach. chwyt kończynowy - jeden ratownik staje za głową ratowanego i chwyta go pod pachy, drugi ratownik jest odwrócony do ratowanego plecami i chwyta go pod kolana
- chwyt na barana - ratowany znajduje się na plecach ratownika, który podtrzymuje go obydwiema rękami za uda
- chwyt kołyskowy - klasyczny sposób przenoszenia np. małych dzieci
- wykorzystanie koca lub innego podobnego rozmiarami materiału - koc owija się wokół rąk i głowy
- ratowanie w ten sposób, by możliwe było ciągnięcie osoby po płaskiej równej powierzchni (szczególnie przydatne przy ewakuacji osób o dużej masie ciała, nieprzytomnych oraz w zadymieniu gdzie nie ma możliwości przyjęcia postawy wyprostowanej).
Ważne:
Administrator obiektu instytucji publicznej powinien podejmować wszelkie czynności zmierzające do fizycznej i technicznej ochrony obiektu, uniemożliwiające podkładanie w nim urządzeń wybuchowych.
Administrator obiektu powinien na bieżąco organizować szkolenie personelu w zakresie postępowania w przypadku zagrożeń i prowadzenia ewakuacji. Obowiązkiem administratora obiektu a także posiadać aktualny plan obiektu zawierający informację o rozmieszczeniu punktów newralgicznych, takich jak: węzły gazowe, energetyczne i wodne, który udostępnia na żądanie służb ratowniczych i policji prowadzącej działania naturalizacji materiałów wybuchowych i operacji antyterrorystycznej. Policja, w miarę możliwości, udziela pomocy w realizacji szkolenia dla obiektów instytucji publicznej.
Postępowanie w przypadku operacji antyterrorystycznej
W przypadku brak możliwości lub wyczerpania się możliwości negocjacji lub napastnicy (terroryści) podejmują działania z użyciem broni w celu zabicia zakładników podejmowana jest akcja odbicia zakładników. Jest to bardzo dynamiczna i niebezpieczna operacja policyjna podczas, której używane są materiały wybuchowe, pirotechniczne, gazy obezwładniające i broń. Jej podstawowym celem jest uratowanie zakładników oraz eliminacja fizyczna napastników (terrorystów). Jeśli znajdziesz się w sytuacji działań antyterrorystycznych - odbicia zakładników przez policję przestrzegaj zasad.
W przypadku działań antyterrorystycznych podjętych przez policję:
- nie uciekaj z miejsca zdarzenia, nie wykonuj gwałtownych ruchów – możesz zostać uznany za terrorystę - policja w trakcie operacji odbijania zakładników nie jest w stanie odróżnić napastników od ofiar
- połóż się na podłodze, trzymaj ręce z otwartymi dłońmi najlepiej na wysokości głowy - taka pozycja pozwala widzieć ewentualne niebezpieczne narzędzia będące w posiadaniu zamachowców, którzy wtopili się w szeregi zakładników
- słuchaj poleceń i instrukcji grupy antyterrorystycznej, poddawaj się jej działaniom - postawa taka ułatwia działania policji, a także identyfikację zamachowców, którzy próbują się wtopić w szeregi napastników
- nie trzyj oczu w przypadku użycia gazów łzawiących - tarcie oczu tylko pogarsza skutki użycia gazu łzawiącego
- w razie strzelaniny połóż się na ziemi lub schowaj się za zasłony typu słupy, automaty z napojami, ściany, szafy itp.
- nie próbuj pomagać służbom ratowniczym, dyskutować z nimi - próba pomocy siłom bezpieczeństwa bez ich wyraźnej zgody czy prośby może zostać potraktowane jako akt agresji
- pytaj o pozwolenie zaopiekowania się innymi osobami- wszelkie samowolne działania mogą zostać potraktowane jako akt agresji i mogą utrudnić akcję ratunkową
- odpowiadaj na pytania funkcjonariuszy - policja zbiera kluczowe informacje mające się przyczynić do skutecznej akcji uwolnienia zakładników i identyfikacji zamachowców
- bądź przygotowany na traktowanie ciebie jako potencjalnego terrorysty dopóki twoja tożsamość nie zostanie potwierdzona - w pierwszej fazie operacji odbijania zakładników policja nie jest w stanie odróżnić zakładników od napastników, którzy często próbują się wtapiać w tłum i uciec z miejsca ataku
- po wydaniu polecenia wyjścia – opuść pomieszczenie jak najszybciej, oddal się we wskazanym kierunku - w przypadku interwencji sił bezpieczeństwa należy wykonać polecenia dokładnie tak, jak tego chcą siły interwencyjne
- nie zatrzymuj się dla zabrania rzeczy osobistych, zawsze istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru - najważniejsze jest uratowanie życia i zdrowia, a dopiero później ratowanie dóbr materialnych
- spróbuj się zidentyfikować (przedstawić), bądź jednak przygotowany na ostre traktowanie ze strony grupy antyterrorystycznej policji - dopóki nie zostaniesz formalnie zidentyfikowany jako jeden z zakładników, jesteś potencjalnie jednym z porywaczy
- staraj się uspokoić, akcja odbicia zakładników zawsze wywołuje zamieszanie i panikę, ludzie są w szoku i zdenerwowani.
Zapamiętaj!
Staraj się współpracować i słuchać - wykonuj polecenia jednostki antyterrorystycznej policji. Staraj się nie ulegać panice – akcja antyterrorystyczna wywołuje zamieszanie i panikę oraz szok zakładników. Wszystkie czynności wykonywane przez zespól antyterrorystyczny policji prowadzone są dla Twojego bezpieczeństwa.
Postępowanie w przypadku skażenia chemicznego
Przez zagrożenie chemiczne rozumiemy uwolnienie niebezpiecznych dla ludzi i środowiska pierwiastków chemicznych oraz ich związków, mieszanin lub roztworów występujących w środowisku lub powstałych w wyniku działalności człowieka. Sytuacja związana ze skażeniem chemicznym obiektu instytucji publicznej może nastąpić w przypadku awarii zakładu przemysłowego wykorzystującego materiały chemiczne do produkcji oraz w przypadku sabotażu wykonanego przez napastnika (terrorystów) np. wysyłka przesyłki lub przeprowadzenie akcji z użyciem środków chemicznych na obiekcie.
Sygnały alarmowe
W sytuacji gdy dojdzie do skażenia w przestrzeni publicznej środkami chemicznymi służby zarządzania kryzysowego przystępują do nadania sygnału alarmu o skażeniu.
Jeżeli jesteś w budynku instytucji publicznej, a zagrożenie chemiczne jest na zewnątrz:
- pozostań w nim
- wpuść do niego zagrożonych przechodniów
- zamknij i uszczelnij drzwi i okna np. mokrymi tkaninami
- poinformuj pozostałe osoby przebywające w budynku o zagrożeniu
- wyłącz klimatyzację, wentylatory, nawiewy
- włącz internet, radio lub telewizor, najlepiej stację lokalną.
Przejdź do kolejnego rozdziału
lub
Rozpocznij test
