Wprowadzenie
Rozwój cywilizacyjny i gospodarczy oparty na wysoko rozwiniętej technologii oraz postęp naukowo - techniczny w wielu dziedzinach organizacji życia społecznego to czynniki, które sprawiają, że w obecnych czasach nasze codzienne życie staje się coraz bardziej uzależnione od wielu usług i technologii, z których korzystamy na co dzień w ramach wysoko rozwiniętej infrastruktury kluczowej dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służącej sprawnemu funkcjonowaniu organów administracji publicznej, instytucji i przedsiębiorstw. Uzależnienie to sprawia, że jako społeczeństwo stajemy się wyjątkowo wrażliwi na ich utratę. Wzajemne oddziaływanie powiązanych ze sobą funkcjonalnie elementów tej infrastruktury powoduje, że przerwa w działaniu lub zniszczenie choćby jednego z nich może uruchomić nieprzewidywalny w skutkach proces destrukcyjny, w którym jedno zdarzenie uruchamia kolejne, co z kolei może realnie zagrozić życiu lub zdrowiu ludzi. W obliczu wielu poważnych zagrożeń z jakimi przychodzi nam się współcześnie jako społeczeństwu mierzyć (m.in. pandemia, międzynarodowy terroryzm, ekstremalne zjawiska pogodowe), rośnie ryzyko zniszczenia lub zakłócenia działania wielu kluczowych elementów infrastruktury, w efekcie czego poziom bezpieczeństwa państwa i jego obywateli może osiągnąć stan krytyczny. Z tego powodu niezwykle ważną staje się konieczność zapewnienia właściwej ochrony tej infrastruktury zarówno przez państwo jak i przez jej właścicieli. Dotychczasowa praktyka wykazała, że skuteczna ochrona infrastruktury krytycznej wymaga aktywnego partnerstwa wszystkich uczestników procesu jej ochrony.
Dzisiaj każdy z nas uzależniony jest od usług dostarczanych przy wykorzystaniu infrastruktury krytycznej, dlatego wiedza dotycząca tego obszaru wymaga upowszechnienia w społeczeństwie, co może okazać się przydatne w podniesieniu indywidualnej odporności na zagrożenia.
Wprowadzenie
Przedstawione w kursie zagadnienia stanowią ogólną informację o systemach wchodzących w skład infrastruktury krytycznej, ich powiązaniach ze sobą i znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli, a także o zagrożeniach dla jej bezpieczeństwa i o procesie jej ochrony.
Celem kursu jest upowszechnienie wiedzy społeczeństwa w zakresie ogólnej problematyki dotyczącej obszaru infrastruktury krytycznej, podniesienie świadomości o roli i znaczeniu infrastruktury krytycznej dla funkcjonowania państwa i w życiu codziennym obywateli.
Kurs w szczególności dedykowany jest funkcjonariuszom służb, pracownikom administracji publicznej, nauczycielom, instruktorom, studentom, dziennikarzom, aktywistom organizacji pozarządowych.
Po ukończeniu kursu uczestnik będzie:
- znał podstawowe pojęcia z obszaru infrastruktury krytycznej oraz jej rolę i znaczenie dla bezpieczeństwa państwa i obywateli,
- znał kryteria i zasady identyfikacji obiektów, urządzeń, instalacji lub usług jako infrastruktury krytycznej,
- przygotowany na sytuacje wynikające z wystąpienia zakłóceń w działaniu poszczególnych systemów infrastruktury krytycznej skutkujące ograniczeniami w świadczeniu określonych usług (np. dostawy mediów, łączność, komunikacja),
- miał świadomość zagrożeń mających wpływ na bezpieczeństwo infrastruktury krytycznej,
- znał podstawowe cele, zasady i priorytety Narodowego Programu Ochrony Infrastruktury Krytycznej oraz rolę i znaczenie organów i podmiotów działających w systemie ochrony IK.
Słownik pojęć
Zagrożenie
jest to ciąg zdarzeń losowych lub wywołanych celowo, które wywierają negatywny wpływ na funkcjonowanie struktur państwowych, warunki bytowe, życie i zdrowie ludności oraz środowisko naturalne. Człowiekowi w jego rozwoju społecznym zawsze towarzyszyły różnorodne zagrożenia. Człowieka otaczają zagrożenia związane z oddziaływaniem sił przyrody a wraz z rozwojem techniki coraz częściej dają znać o sobie awarie przemysłowe, katastrofy i skażenie środowiska naturalnego.
Sytuacja kryzysowa
to sytuacja wpływająca negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołująca znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków.
Terroryzm
to różnie umotywowane ideologicznie, planowane i zorganizowane działania pojedynczych osób lub grup skutkujące naruszeniem istniejącego porządku prawnego, podjęte w celu wymuszenia od władz państwowych i społeczeństwa określonych zachowań i świadczeń, często naruszające dobra osób postronnych. Działania te realizowane są z całą bezwzględnością, za pomocą różnych środków ( przemoc fizyczna, użycie broni i ładunków wybuchowych), w celu nadania im rozgłosu i celowego wytworzenia lęku w społeczeństwie.
Zarządzanie kryzysowe
to działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej.
Ochrona infrastruktury krytycznej
wszelkie działania zmierzające do zapewnienia funkcjonalności, ciągłości działań i integralności infrastruktury krytycznej w celu zapobiegania zagrożeniom, ryzykom lub słabym punktom oraz ograniczenia i neutralizacji ich skutków oraz szybkiego odtworzenia tej infrastruktury na wypadek awarii, ataków oraz innych zdarzeń zakłócających jej prawidłowe funkcjonowanie.
Koordynator systemu IK
minister kierujący działem administracji rządowej odpowiedzialny za system infrastruktury krytycznej, koordynujący działania w zakresie ochrony IK wskazane w Narodowym Programie Ochrony Infrastruktury Krytycznej, ustawie o zarządzaniu kryzysowym oraz przepisach wykonawczych do niej. Koordynator systemu IK, do realizacji działań w zakresie ochrony IK, może wykorzystywać uprawnienia nadane mu na podstawie innych przepisów.
Operator IK
to właściciel oraz posiadacz samoistny i zależny obiektów, instalacji, urządzeń i usług infrastruktury krytycznej.
Ochrona IK
wszelkie działania zmierzające do zapewnienia funkcjonalności, ciągłości działań i integralności infrastruktury krytycznej w celu zapobiegania zagrożeniom, ryzykom lub słabym punktom oraz ograniczenia i neutralizacji ich skutków oraz szybkiego odtworzenia tej infrastruktury na wypadek awarii, ataków oraz innych zdarzeń zakłócających jej prawidłowe funkcjonowanie.
Przejdź do kolejnego rozdziału
lub
Rozpocznij test
