Kurs o cyberprzemocy
Lekcja 2: Formy przemocy w sieci + ćwiczenia

Cyberprzemoc: Wirtualne krzywdzenie- realne cierpienie
Niemal nieustanne przebywanie w wirtualnym świecie sprawia, że przenoszą się tam także tradycyjne zjawiska i problemy. jednym z nich jest przemoc, która przybiera coraz bardziej wyszukane formy, a co gorsze: jest przez dorosłych trudniej dostrzegana. Wyniki badań pokazują, że doświadcza jej już ponad połowa dzieci w Polsce.
Rodzaje Cyberprzemocy
Cyberprzemoc ma różne oblicza. Przyjrzyjcie się rodzajom cyberprzemocy, za chwilę omówimy dokładnie każdy z nich.
- Prześladowanie
- Flaming
- Trolling
- Hejting
- Kradzież tożsamości
- Upublicznianie tajemnic
- Śledzenie (Cyberstalking)
- Happy Slapping
- Poniżanie (Denigration)
- Wykluczenie (Exclusion)

Prześladowanie
Prześladowanie (harassment) – polega na regularnym przesyłaniu nieprzyjemnych (agresywnych, ośmieszających) wiadomości do ofiary za pomocą elektronicznych kanałów komunikacji.
Przykład: Byłem 2 lata z dziewczyną. Coś w końcu pękło, nie potrafiliśmy znaleźć wspólnego języka. Powiedziałem jej, że to koniec i myślałem, że to załatwi sprawę. Okazało się, że bardzo się pomyliłem. Byłem nękany codziennym stosem smsów, zasypywany telefonami z różnych numerów i otrzymywałem setki wiadomości mailowych.

Flaming
Flame war – wojna na obelgi – polega na agresywnej wymianie zdań pomiędzy uczestnikami kanałów komunikacyjnych, które mają z reguły charakter publiczny. Racjonalne argumenty nie są tutaj brane pod uwagę, ponieważ każda ze stron wytyka innej błędy lub potknięcia niezwiązane z tematem, posiłkując się przy tym wulgaryzmami, obelgami czy zniewagą.


Trolling
Polega na ośmieszaniu lub obrażaniu innych uczestników dyskusji na forum (czego następstwem jest wywołanie kłótni) poprzez wysyłanie napastliwych, kontrowersyjnych, często nieprawdziwych przekazów.
Przykład: Obsesyjne zwracanie innym uwagi na błędy ortograficzne. Złośliwe wtrącenia niezwiązane z tematem rozmowy. Agresywne komentarze i kontrowersyjne przekazy, żeby wywołać kłótnie i rozbić dyskusję.
Efekt Trolla oznacza kształtowanie opinii na podstawie komentarzy zamieszczonych przez internautów. Zazwyczaj są one negatywnie nacechowane.
Hejting
zjawisko, które polega na obrzucaniu nienawiścią poprzez stosowanie agresywnych i obrażających komentarzy wybraną osobę/osoby/grupy.
Przykład: 16-letnia Marta dała swoje półnagie zdjęcie chłopakowi. Po rozstaniu wykorzystał zdjęcie – wstawił je do serwisu, w którym można umieszczać zdjęcia bez zgody i wiedzy. Przekazał link do tego miejsca w Internecie koleżankom i kolegom Marty.


Kradzież tożsamości
Zjawisko to polega podawaniu się za pokrzywdzonego (po uprzednim włamaniu się na jego konto i uzyskaniu dostępu np. do jego poczty, konta w komunikatorze itp.) i wysyłaniu w jego imieniu wiadomości, nieprawdziwych informacji do innych osób oraz rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji o ofierze.
Przykład: Koleżanka z klasy założyła Tomkowi konto na portalu randkowym, na którym zamieściła jego zdjęcie i podała jego adres e-mailowy wraz z informacją, że jest chętny do świadczenia usług towarzyskich w zamian za pieniądze.
Upublicznianie tajemnic
Upublicznianie tajemnic (outing) –polega na udostępnianiu osobom trzecim prywatnych materiałów ofiary, w których posiadanie wszedł sprawca.
Przykład: Dziewczynka, która prowadziła blog (internetowy pamiętnik z możliwością zostawiania komentarza przez czytelników), opisywała swoje pierwsze zauroczenie nauczycielem Wf-u. Koleżanka upubliczniła te informacje w klasie, wyśmiewając jej uczucia.


Śledzenie (Cyberstalking)
używanie Internetu oraz wszelkiego rodzaju mediów elektronicznych do nękania drugiej osoby. Nie ma zamkniętego katalogu zachowań obejmujących tego rodzaju nękanie, ale jest to np. wysyłanie niechcianych wiadomości, rozsyłanie korespondencji do losowych adresatów w imieniu osoby nękanej oraz wbrew jej woli, jak również komentarze na forach internetowych, wysyłanie prezentów przez Internet etc.
Przykład: Marysia od jakiegoś czasu dostaje wiadomości z pogróżkami, zazwyczaj słownymi, m.in. kartki kondolencyjne z powodu jej śmierci, ale ostatnio sprawca posunął się znacznie dalej przesłał jej zdjęcie na którym widnieje ze sztyletem w sercu.
Happy slapping
proceder polegający na niespodziewanym atakowaniu (pobiciu, okradzeniu, zniszczeniu rzeczy osobistych, naruszeniu cielesności) przypadkowych ludzi lub 18 znanych sprawcy osób i filmowaniu całego zajścia. Następnie udostępnienie kompromitującego materiału w sieci.
Przykład: W 2006 roku koledzy z klasy upokorzyli 14-letnią Anię na oczach kilkudziesięciu uczniów. Wyciągnęli ją z ławki, klepali płaczącą 14-latkę po pośladkach, zdejmowali z niej spodnie i bluzkę, udawali, że ją gwałcą. Wszystko nagrywali telefonem. Nikt nie pomógł dziewczynce. Odebrała sobie życie.


Poniżenie (Denigration)
Upublicznianie za pomocą elektronicznych narzędzi komunikacji poniżających i nieprawdziwych informacji lub materiałów na temat innych osób. Mogą to być np. przerobione zdjęcia sugerujące, że osoba wykonuje czynności seksualne lub kłamliwe informacje na temat wydarzeń, w których ofiara rzekomo miała brać udział.
Przykład: Koledzy zawsze wyśmiewali się z Maćka, mały, chudy, w okularach. Pewnego dnia kolega zamieścił w sieci zdjęcie nagiego karła z głową Maćka. To dało początek obraźliwym komentarzom.
Wykluczenie (Exclusion)
Celowe usunięcie bądź niedopuszczenie danej osoby do listy kontaktów internetowych. Działanie takie może przykładowo polegać na niedopuszczeniu innej osoby do listy znajomych na portalu społecznościowym bądź usunięciu z listy kontaktów w komunikatorze internetowym.


Najnowsze statystyki
O skali występowania zjawiska świadczy raport z ogólnopolskiego badania uczniów przeprowadzony w 2019 roku. Według badań aż 76,3% internautów w wieku 12-17 lat przyznało, że spotkało się z przemocą werbalną. Najwięcej badanych, aż 32,2% doświadczyło wyzywania w internecie, prawie 20% z nich było poniżanych lub ośmieszanych. 13,6% badanych doznało straszenia i niewiele mniej szantażu. Prawie 13% uczniów zgłaszało kradzież tożsamości i wykorzystywania ich konta e-mailowego lub profilu na portalu społecznościowym do realizacji agresywnych działań wobec innych osób.
Cyberbullying to:
- włamywanie się do kont pocztowych i komunikatorów w celu wysyłania w czyimś imieniu złośliwych bądź zawstydzających materiałów,
- skłanianie Kogoś do ujawnienia drażliwych, osobistych informacji podczas rozmowy przez komunikator internetowy i przesyłanie zapisu rozmowy do innych,
- umieszczanie w sieci nieprawdziwych informacji o innych osobach
- podszywanie się pod kogoś tworząc blog lub stronę.
- wyzywanie, straszenie poniżanie kogoś w Internecie lub przy użyciu telefonu, robienie komuś zdjęć lub rejestrowanie filmów bez jego zgody,
- publikowanie w Internecie lub rozsyłanie telefonem zdjęć, filmów lub tekstów, które kogoś obrażają lub ośmieszają,
- podszywanie się pod kogoś w sieci.

Ćwiczenie 1
Przed tobą ćwiczenie sprawdzające, czy umiesz rozpoznać cyberbullying. Wybierz poprawną odpowiedź na zadane pytania.
- Jeśli przeczytasz negatywny komentarz o sobie lub znajomym, jest to cyberprzemoc? F
- Jeśli dodasz komentarz „nie podoba mi się”, oznacza to cyberprzemoc. F
- Jeśli umieścisz 50 „w przeciwieństwie do kilku komentarzy, jest to cyberprzemoc. P
- Jeśli napiszesz negatywną recenzję o filmie, oznacza to cyberprzemoc. F
- Jeśli napiszesz do przyjaciela „ale z ciebie głupek”, podczas przekomarzania się w trakcie sesji tekstowej, jest to cyberprzemoc. F
- Jeśli logujesz się na konto znajomego i za pomocą tego konta wyślesz wiadomość innemu znajomemu z pytaniem: „Dlaczego jesteś taki złośliwy dla X? (gdzie X to Ty), to jest cyberprzemoc. P
- Jeśli napiszesz i opublikujesz w sieci wymyśloną historię by ośmieszyć swoją koleżankę, będzie to cyberbullying. P
Ćwiczenie 2
Przed Wami kolejne ćwiczenie. Pomóż Magdzie - mamie 17-letniej Pauliny zdefiniować z jakimi zjawiskiem cyberprzemocy ma problem jej małoletnia córka.
Moja córka miesiąc temu rozstała się z chłopakiem. Okazało się, że chłopak nie mógł pogodzić się z jej decyzją i zaczął rozpuszczać wśród znajomych plotkę, że miała wielu chłopaków i jest „dziewczyną lekkich obyczajów”. A potem pojawił się na Facebooku fanpage „Paulina – dla każdego dziewczyna”. Prawdopodobnie to on zamieszczał tam zdjęcia mojej córki z ośmieszającymi komentarzami. Co gorsza wiele, nawet zupełnie nieznajomych osób zaczęło się bezmyślnie przyłączać się do tego hejtu.
Doszło do cyberstalkingu i happy slappingu.
Niestety Nie! Czy naprawdę sądzisz, że za pomocą tych rodzajów agresji skrzywdzono córkę Magdy. Zastanów się jeszcze raz.
Mamy tu do czynienia z trollingiem i hejtingiem.
Brawo, to jest poprawna odpowiedź! trolling i hejting to najczęściej wykorzystywane formy ceber przemocy, grozi za nie odpowiedzialność karna.
W tym przypadku możemy mówić o prześladowaniu i wykluczeniu.
Niestety Nie! Czy naprawdę myślisz, że za pomocą tych rodzajów agresji skrzywdzono córkę Magdy. Zastanów się jeszcze raz.